Faalangst komt in heel veel gevallen voor: tijdens je studie, rijexamen of tijdens een sollicitatieprocedure. Het is een benauwd gevoel waarbij spanningen, hartkloppingen en onrust in je hoofd de boventoon voeren. Maar wat is faalangst en nog veel belangrijker: hoe kun je met faalangst omgaan?
First things first: wat is faalangst?
Wat is faalangst?
Faalangst is de extreme angst om dingen fout te doen. Dit kan met een examen of beoordeling te maken hebben, maar het kan ook in het dagelijks leven voorkomen, bijvoorbeeld in het huishouden. De oorzaak is vrij eenvoudig, maar toch complex: je hersenen zijn doemdenkers.
Ik hoor je denken: waarom zijn mijn hersenen doemdenkers en wat heeft dat met faalangst te maken. Het zit zo: onze hersenen zijn ‘gebouwd’ om ons te beschermen tegen kwade zaken van buitenaf. Mensen met faalangst hebben dit echter over-ontwikkeld. Hun hersenen vertellen hen continu dat er gevaar op de loer ligt en dat ‘we’ dit nooit gaan overleven.
Fight or flight symptomen
Ken je de fight or flight modus? Dat is een modus waarin je komt als er accuut gevaar dreigt. Vechten of vluchten, letterlijk vertaald. Bij faalangst kan iemand in de vecht-modus komen door bijvoorbeeld niet te slapen, geen honger te hebben, dat soort symptomen. Immers: als er gevaar dreigt is het bijzonder onhandig als je ineens honger krijgt of moe wordt. De vlucht-modus bestaat uit verstijving. Er komt niks meer op papier, je hebt geen idee wat je tijdens het rijexamen moest doen en wát is in godsnaam rechts en links?! Dat dus. Complete black-out. Het liefst verdwijn je, smelt je à la minute, en kom je nooit meer terug. Maar zo werkt het niet. Commando ‘smelt’ kennen we niet, dus kun je beter je faalangst aanpakken.
1. Ga aan de slag met je zelfbeeld
Heb jij jezelf aangeleerd dat alles perfect moet gaan? Of heb je dat misschien in je opvoeding meegekregen? Kijk eens voor jezelf na in hoeverre je eigen zelfbeeld invloed heeft op je faalangst. Is het bijvoorbeeld terecht dat je jezelf zo voelt?
2. Blijf relativeren over je faalangst
Relativeren is heel belangrijk. Vraag jezelf hier af hoe realistisch het is dat je hier zo zenuwachtig voor bent. Wat is de oorzaak van de faalangst? Is het een gemene stem in je hoofd die zegt dat je het niet kunt? Goed zo! Dan geef je vanaf nu deze stem een naam. Het liefst iemand uit het verleden die jou nu toch niets meer kan maken: een oud leraar bijvoorbeeld. Zegt meneer De Jong weer eens dat je er nooit komt? Dat het nutteloos is wat je allemaal doet? Steek eens lekker de middelvinger naar hem op en laat zien dat je dit wél kan. Haal diep adem en doe je ding. You got this!
3. En wat als het misgaat…?
Hm. Dáár zit het gevaarlijkste deel. Want dat is precies dát stemmetje waar je faalangst door wordt gevoed. Bekijk het daarom van de andere kant: als het misgaat:
- Wat leer ik ervan?
- Hoe kan ik het daarna beter doen?
- Wat zijn de gevolgen?
- Zijn die gevolgen realistisch of moet ik dat beeld bijschaven?
- Kan iemand mij hierbij helpen?
Geef jezelf de ruimte, de kans en de mogelijkheid om te groeien. Niemand is perfect geboren en iedereen mag fouten maken. De wereld blijft wel draaien, de zon blijft wel schijnen en schrijf voor jezelf op dat je wilt groeien als mens om beter te worden.
4. Doe ontspanningsoefeningen
- Haal diep adem, doe je ogen dicht en wees je heel bewust van je eigen lichaam. Ga van je kruin tot je kleine teen en weer terug.
- Aanspannen en ontspannen: span al je spieren vijf seconden aan en laat dan meteen los. Herhaal dit een paar keer en voel de spanning van je af glijden.
- Masseer je lichaam. Kneed zachtjes in je bovenbenen, je armen of je gezicht. Ontspan en let ook hierbij op je ademhaling.
- Creëer een mantra voor jezelf: ik ben genoeg, ik mag er zijn. Of: Ik ben het waard om gelukkig te zijn en laat me niet leiden door mijn angst.
- De magische 5 minuten: doe je ogen dicht en ontwikkel een denkbeeldige bubbel om jezelf heen. Zweef even naar de plek waar je naartoe wilt. Is daar serene rust? Stilte? Blijf vijf minuten in die bubbel. Ontspan volledig en staar denkbeeldig over het uitzicht waar je bent. Daarna kom je weer ‘terug’ en herpak je jezelf.
Ook interessant om te lezen: 7 eenvoudige tips om je gelukkiger te voelen.
