“Hebben 30-ers niet vooral een luxe probleem?” Een man (56) sprak mij aan na mijn lezing op een carrière-event. Zojuist had ik de groep verteld dat ‘iedereen tussen de 28-35 opnieuw zou moeten nagaan welke baan echt bij hem/haar past’. Hij lichtte toe “mijn generatie wil niet verdwalen in een piramide van (levens)vragen. Als een baan maar goed geld verdient”.

Even viel ik stil… Had deze meneer gelijk? Los ik alleen maar luxe problemen op? Met mijn trainingen en begeleiding wil ik juist het verschil maken voor mensen. Het oplossen van luxe problemen dekt de lading niet helemaal (helemaal niet).

In het leuke gesprek wat volgde, kon ik de beste man vertellen dat het ’30-ers dilemma’ een serieus probleem kan zijn. Wat doet het met je als je tot je 68ste werk doet wat je eigenlijk niet leuk vindt? Hoeveel dagen van je leven verpest je dan eigenlijk? Mensen krijgen een bore-out, nemen werk(stress) mee naar huis of krijgen zelfs een burn-out. Ga deze mensen maar vertellen dat ze een luxe probleem hebben. No way.

Toch bleef zijn opmerking in mijn hoofd zitten. Iemand met een baan in welvarend Nederland heeft door de bank genomen inderdaad weinig te klagen. Wanneer worden knagende twijfels als ‘wat wil ik’, ‘wie ben ik nou echt’ en ‘welke baan past nou echt bij mij?’ een serieus probleem. Welke behoefte ligt hieraan ten grondslag?

Een mogelijk antwoord vond ik in een andere piramide. Volgens psycholoog A. Maslow wordt de mens gedreven in zijn doen en laten door het hiërarchisch vervullen van behoeften. Pas nadat de onderste behoeften (van zijn piramide) zijn vervuld, komt men in de volgende behoeften-laag. Het start met lichamelijke behoeften (ademen, eten, sex), opgevolgd door veiligheid (dak boven je hoofd, zekerheid), sociale behoeften (liefde, onderdeel zijn van de groep) en erkenning (respect, gevoel van eigenwaarde). Aan de top van piramide staat de behoefte zelfverwezenlijking (zingeving, gebruik van je volledige potentieel).

Op basis van dit model kan je concluderen dat veel mensen tussen de 28-35 aan de top van de piramide staan. Onze maatschappij brengt de luxe met zich mee (had de beste man toch een punt) dat veel mensen rond de 28-35 zich al bezig kunnen houden met zelfverwezenlijking. Alle andere behoeften zijn al (grotendeels) vervuld.

Wat deze laatste stap in de Maslow piramide lastig (nog niet makkelijk) maakt, is dat wij geen stappenplan hebben om deze laatste horde van ‘zelfverwezenlijking’ te realiseren. De eerdere lagen van de piramide zijn logisch en voorspelbaar: je gaat naar school, maakt vrienden, gaat studeren, wordt verliefd, krijgt een baan. Succesvol of minder succesvol. Maar je weet wel waar je aan toe bent. Tot deze laatste behoeften-laag. Daar lopen de meeste vast. Met nog 60 jaar te gaan. Alsof je een Max Verstappen – start hebt gehad, maar niet kan finishen.

Daarbij loop je het risico om weer van de piramide af te glijden. Ga maar na: bij een Bore-out verlies je eigenwaarde, als je werk(stress) mee naar huis neemt, kan dit gevolgen hebben voor je sociale omgeving en bij een burn-out komt zelfs je secundaire behoefte veiligheid in het gedrang. Mag je weer opnieuw klimmen naar de top.

De oude Egyptenaren geloofden in leven na de dood. Veel Nederlandse werknemers blijkbaar ook. Althans, zo richten ze hun loopbaan in. ‘Natuurlijk zou ik liever iets anders gaan doen, maar ik wacht op het juiste moment’. Alsof het leven een generale repetitie is en je hierna gaat doen wat je echt leuk vindt.

Dus nee, jezelf afvragen ‘wat wil ik echt?’ of ‘welke baan past echt bij mij?’ is geen luxe-probleem. Zo begint het misschien wel, maar als je geen antwoord krijgt op deze zingevingsvragen kan het akelig worden. Wat je dan wel moet doen? Blijf aan de top van de Maslow Piramide. De antwoorden komen vanzelf.