Ieder jaar wordt op 4 februari wereldwijd stilgestaan bij de impact van kanker. Deze dag is officieel gemarkeerd om het bewustzijn rondom kanker te vergroten en om preventie, detectie en behandelingen aan te moedigen, maar ook om het belang van een goede kwaliteit van leven voor mensen met kanker – én voor hun naasten of nabestaanden – te onderstrepen.
En ik? Ik ga het liefst aan deze dag voorbij. Het herinnert mij aan teveel pijn uit mijn jeugd. Het vroege overlijden van mijn vader aan longkanker, waardoor mijn wereld op zijn kop stond en mijn leven moeizamer is verlopen, dan wanneer dat niet gebeurd was. Dat is een aanname natuurlijk, maar door het wegvallen van mijn vader, gebeurden er dingen in mijn leven die anders niet gebeurd waren. Soms filosofeer ik wel eens met mijzelf. Wat als, wat als mijn vader niet overleden was, hoe zou mijn leven dan gelopen zijn? Het is fictie, ik kan het nergens staven, maar ik weet wel vrij zeker dat het anders was geweest.
De wond gaat weer gapen
Een dag als Wereld Kankerdag maakt dat die wond een beetje opengaat. Want ja, meer dan dertig jaar geleden… Het blijft een litteken, die soms even wat gaat gapen. Niet ernstig, niet dramatisch, maar toch.
Het liefst doe ik aan struisvogelpolitiek, dat het er niet is. Maar dat is tegen beter weten in. Mijn schoonzus is eveneens veel te jong overleden aan kanker. Laat ik er maar geen opsomming maken, want ik ken er veel meer en eerlijk is eerlijk: wie niet?
Erkenning
En daarom is juist die Wereld Kankerdag goed voor mij. Niet de struisvogel zijn, maar erkennen dat het helaas nog een ziekte is die op de dag van vandaag levens op zijn kop zet. En het is goed dat het bespreekbaar wordt gemaakt, hoe lastig soms ook. Dat er begrip is voor mensen met kanker, maar zeker ook voor hun naasten. Ik blijf het zeggen, de naasten lijden vaak net zoveel als de patiënt zelf.
De patiënt voelt alles, weet veel. De naaste moet maar raden, gissen wat er speelt. En de communicatie, de een praat veel, de ander zegt niets, er zijn weinigen die de juiste balans daarin vinden.
En wat kunnen we zelf doen, ter voorkoming. Roken heb ik nooit gedaan, en ik heb veel moeite met jonge mensen die roken. En ik vertel ze ook waarom. Maar ik heb niet het idee dat dat veel effect heeft. Maar de wetenschap dat ik zelf ook meer kan doen door gezonder te eten, meer te bewegen. Zonder dat dat weer ontaard dat wanneer je dan kanker krijgt het een beetje eigen schuld is. Dat vind ik weer zo eng van dit alles. Als mijn vader niet gerookt had (in die tijd was het echt nog niet zo bekent dat het slecht was), had hij dan nog geleefd? Dus was het zijn eigen schuld? Hetzelfde dat je steeds meer hoort het is geen gevecht tegen kanker, dat je verloren hebt als je er aan sterft. Want dat impliceert dat er niet hard genoeg gevochten is.
Er is veel veranderd, verbeterd…
Ik denk dat we juist stil mogen staan bij wereldkankerdag wat er in die ruim 30 jaar veranderd is, verbeterd, aan genezing, aan voorkomen van, aan er over mogen praten met elkaar. Dat we de balans vinden met en voor elkaar! En van schuld is er in mijn ogen geen sprake.
