Waarom piekeren je ‘s nachts wakker houdt

Nachtelijk piekeren: iedereen weet wat het is. Je denkt eindeloos na over dat ene dat jou op dit moment bezighoudt, terwijl je uitzichtloos naar het plafond staart.

Waarom piekeren we ‘s nachts? Waar is het goed voor? En, nog veel belangrijker, waarom houdt het ons wakker en kunnen we niet gewoon gaan slapen? Positieve gedachten houden ons immers vaak ook niet wakker ‘s nachts.

Wat is piekeren?

Piekeren is continu nadenken over een situatie. Je herbeleeft de situatie keer op keer en het voelt alsof je je gedachten niet uit kunt zetten. Ontzettend vervelend, want ondertussen tikt de tijd verder en je bent geen stap dichter bij de oplossing. Piekeren kun je ook wel zien als overmatig inspannen denken. Mensen die hoogsensitief zijn, hebben meer kans op vaker piekeren dan mensen die niet hoogsensitief zijn. Dit heeft te maken met de prikkels die iemand in zich opzuigt. Alles wordt onthouden. Ze zijn vaak perfectionistisch en denken dus een boel na over hoe het beter kan.

Waarom malen we ‘s nachts?

We doen het niet bewust, totdat het ons wakker houdt. Vanaf dat moment weten we: ik ben aan het nadenken en nu houdt het me wakker. Vervelend, want vanaf dat moment geven we eraan toe. Intens nadenken over bepaalde situaties is een beschermelement van ons lichaam. We voelen de adrenaline door ons lichaam suizen en onze hersenen proberen losse deeltjes aan elkaar te lijmen. Doodmoe word je ervan. Niet alleen fysiek, omdat je geen slaap krijgt, maar vooral mentaal. De molen lijkt maar niet te stoppen. Adrenaline is dus een beschermelement: het houdt ons wakker wanneer het lichaam denkt in gevaar te zijn.

Wat doe je tegen nachtelijk piekeren?

Het voelt misschien alsof je er niets aan kunt doen, maar er zijn wel degelijk oplossingen tegen nachtelijk piekeren. Het heeft vooral te maken met focus. Tijdens het nadenken, focus je je vooral op de situatie in je hoofd. Je sterke gedachten nemen de overhand. Combineer je sterke gedachten met een focus die voor jou belangrijk is en geniet van je nachtrust. Deze oefeningen kunnen je erbij helpen:

1. Ademhalingstechniek 

Je ademhaling is belangrijk voor een goede nachtrust. Daarnaast geef je jezelf iets om je op te focussen. Ga op je rug liggen en leg je hand plat op je buik. Voel hoe je ademhaling je hand omhoog en omlaag brengt. Haal diep adem en neem de tijd om uit te ademen. Zo focus je je op je ademhaling en niet op datgene wat jou wakker houdt. Sluit je ogen en ontspan. Haal heel bewust adem en focus.

2. Stuur je gedachten

Hoewel het misschien niet zo voelt, kun je je gedachten sturen. Verplicht jezelf om aan andere dingen te denken dan aan die ene situatie. Visualiseer voor jezelf bijvoorbeeld een stralend wit strand met felgroene palmbomen. De zee duwt zich zacht tegen de kust aan en de warme wind streelt je wangen. Bedenk er van alles bij, wat jij belangrijk vindt! Welke mensen zijn erbij? Wat gaan jullie doen? Wat eet of drink je het liefst? Stuur je gedachten de juiste kant op en val rustig in slaap, terwijl je niet meer piekert.

3. Schrijf een briefje

Piekeren gebeurt doorgaans ‘s nachts, dus houd een notitieblokje op je nachtkastje als je je gedachten direct op papier wilt zetten. Het geeft je de ruimte om erover na te denken, het van je af te schrijven en tot slot weg te leggen. Zo hoef je niet bang te zijn dat je het vergeet, en kun je het vervolgens lekker aan de kant leggen terwijl jij je weer fijn omdraait in bed.

4. Pak de oorzaak aan

Is er iets waar je langdurig over piekert? Pak dan de oorzaak aan. Focus op wat belangrijk voor je is en op welke manier je afscheid kunt nemen van negatieve gedachten. Een voorbeeld: ik ken iemand die heel lang heeft gepiekerd over of ze een oude vriendin weer moest opzoeken. Het contact was verwaterd en ze raakten elkaar uit het oog. Toch liet het haar niet los. Ze wilde zo graag weer contact, dat het haar ‘s nachts uit haar slaap hield. Toen kreeg ze een idee: ik schrijf een brief. In deze tijd van continu online zijn, berichtjes sturen en blauwe vinkjes, is een handgeschreven brief een unicum. Ze stapte buiten haar comfortzone en klom in de pen. Een week later kreeg ze reactie: of ze mee wilde gaan lunchen, om elkaar weer te zien.

5. Relativeren

Dit is voor velen van ons een uitdaging. Relativeren is namelijk met je verstand denken, in plaats van met je gevoel. En laat piekeren nou net met je gevoel gaan. Het helpt als je jezelf continu vertelt: “Dit zijn mijn gedachten, dit ben ik niet zelf. Ik sta aan de zijlijn van een voetbalwedstrijd en zie hoe mijn gedachten over het veld vliegen. Wanneer ik wil, draai ik me om en gebeurt het spel achter mijn rug om.” Bij het relativeren kun je jezelf de volgende vragen stellen:

• Kan ik iets aan de situatie doen, op dit moment?
• Waarom kan ik er (n)iets aan doen?
• Als ik er niets aan kan doen, dan ga ik nu slapen
• Als ik er wel iets aan kan doen, dan schrijf ik dat op en ga ik dan verder slapen
• Wat gebeurt er als ik er niets aan doe?
• Wat is het ergste dat me kan overkomen? En hoe erg is dat eigenlijk?
• Bekijk jezelf als je beste vriend(in) en geef jezelf advies. Als hij/zij bij jou zou komen met dit probleem, wat zou je hem/haar adviseren?

Lig je vaak wakker en pieker je jezelf suf, ondanks deze tips? Dan is een gesprek met een van onze coaches wel iets voor jou! Zij kunnen jou helpen de focus weer terug te krijgen in je leven. Ze gaan samen met jou op zoek naar de oplossing.